Protokół transferu plików, FTP – protokół komunikacyjny typu klient-serwer wykorzystujący protokół sterowania transmisją według modelu TCP/IP, umożliwiający dwukierunkowy transfer plików w układzie serwer FTP–klient FTP.

FTP jest protokołem 8-bitowym i dlatego nie wymaga kodowania danych do 7 bitów, tak jak w przypadku poczty elektronicznej.

Do komunikacji wykorzystywane są dwa połączenia TCP. Jedno z nich jest połączeniem kontrolnym, za pomocą którego przesyłane są polecenia, a drugie służy do transmisji danych. Połączenie za pomocą protokołu FTP może działać w dwóch trybach: aktywnym i pasywnym:

• jeżeli połączenie FTP działa w trybie aktywnym, używa portu 21 dla poleceń i portu 20 do przesyłu danych
• jeżeli połączenie FTP pracuje w trybie pasywnym, używa portu 21 dla poleceń i portu o numerze powyżej 1024 do transmisji danych.

W sieciach chronionych zaporą sieciową komunikacja z serwerami FTP wymaga zwolnienia odpowiednich portów na tej zaporze lub routerze. Możliwe jest zainstalowanie wielu serwerów FTP na jednym routerze. Warunkiem jest rozdzielenie portów przez router dla każdego serwera.

Serwer FTP, zależnie od konfiguracji, może pozwalać na anonimowy, czyli bez podawania hasła uwierzytelniającego, dostęp do jego zasobów. Najczęściej jednak serwer FTP autoryzuje każde połączenie za pomocą loginu i hasła.